بررسی مشخصه‌های فای در گفتار فارسی‌آموزان و چالشی در رویکرد کمینه‌گرا

حق‌بین, فریده; کیانی, سارا

بررسی مشخصه‌های فای در گفتار فارسی‌آموزان و چالشی در رویکرد کمینه‌گرا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار زیان شناسی همگانی- دانشگاه الزهرا

² دانشجوی دکترای زبان‌شناسی همگانی- دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

شخص، شمار و جنس در برنامه‌ی کمینه‌گرا مشخصه‌های فای نامیده می‌شوند. ازآنجاییکه زبان فارسی برای مشخصه‌ی جنس نشانهای ندارد، این جستار تنها مشخصههای شخص و شمار را در گفتار فارسی‌آموزان بررسی میکند. مشخصه‌های فای در محور بحث مطابقت فاعل و فعل قرار دارند. در این تحقیق فرایند مطابقت فاعل و فعل در گفتار فارسی‌آموزان، از طریق مصاحبه‌هایی ساختارمند با 14 نفر از فارسی‌آموزان خارجی سطح مقدماتی 2 مؤسسهی دهخدا، بررسی و مطالعه شد. هدف از این جستار مشخص نمودن عوامل مرتبط با مشخصههای یاد شده در گفتار فارسیآموزان است بدین شرح که وجود یا عدم وجود مشخصه‌های فای شخص و شمار در زبان اول، ضمیراندازی و حضور ضمیر غیرفاعلی در زبان فارسی چه تأثیری بر مطابقت مشخصه‌های فاعل و فعل در گفتار فارسی‌آموزان دارند و نیز عدم رعایت مطابقت فاعل و فعل و یا فقدان تعبیر نحوی مشخصه‌ها، چه تأثیری بر تعبیر معنایی دارد. منظور از تعبیر معنایی، معنای مشخصه‌های شخص و شمار برای مخاطب فارسی‌زبان است.
پس از تحلیل کمّی داده‌ها از طریق آزمون تی، مشخص شد که وجود مشخصه‌های شخص و شمار در زبان اول بر دسترسی و فراگیری این مشخصه‌ها در زبان فارسی تأثیر مثبت دارد. در جمله‌هایی که در آنها ضمیراندازی صورت گرفته و فاعل به‌صورت آشکار در جمله وجود ندارد، میزان خطای مطابقت بیشتر از زمانی است که فاعل به‌صورت آشکار در جمله حضور دارد. میزان خطای مطابقت زمانی ‌که در جمله علاوه بر فاعل، ضمیر شخصی غیرفاعلی وجود دارد، بیشتر از زمانی است که در جمله تنها فاعل وجود دارد. همچنین، تحلیل کیفی براساس برنامه‏ی کمینه‌گرا، نشان داد که گاهی با وجود عدم رعایت مطابقت فاعل و فعل و یا به عبارتی فقدان تعبیر نحوی، معنای مشخصه‌های شخص و شمار انتقال مییابد و تعبیر معنایی صورت می‌پذیرد که این مسأله درواقع چالشی در رویکرد کمینه‌گرا به حساب میآید.
شخص، شمار و جنس در برنامه‌ی کمینه‌گرا مشخصه‌های فای نامیده می‌شوند. ازآنجاییکه زبان فارسی برای مشخصه‌ی جنس نشانهای ندارد، این جستار تنها مشخصههای شخص و شمار را در گفتار فارسی‌آموزان بررسی میکند. مشخصه‌های فای در محور بحث مطابقت فاعل و فعل قرار دارند. در این تحقیق فرایند مطابقت فاعل و فعل در گفتار فارسی‌آموزان، از طریق مصاحبه‌هایی ساختارمند با 14 نفر از فارسی‌آموزان خارجی سطح مقدماتی 2 مؤسسهی دهخدا، بررسی و مطالعه شد. هدف از این جستار مشخص نمودن عوامل مرتبط با مشخصههای یاد شده در گفتار فارسیآموزان است بدین شرح که وجود یا عدم وجود مشخصه‌های فای شخص و شمار در زبان اول، ضمیراندازی و حضور ضمیر غیرفاعلی در زبان فارسی چه تأثیری بر مطابقت مشخصه‌های فاعل و فعل در گفتار فارسی‌آموزان دارند و نیز عدم رعایت مطابقت فاعل و فعل و یا فقدان تعبیر نحوی مشخصه‌ها، چه تأثیری بر تعبیر معنایی دارد. منظور از تعبیر معنایی، معنای مشخصه‌های شخص و شمار برای مخاطب فارسی‌زبان است.
پس از تحلیل کمّی داده‌ها از طریق آزمون تی، مشخص شد که وجود مشخصه‌های شخص و شمار در زبان اول بر دسترسی و فراگیری این مشخصه‌ها در زبان فارسی تأثیر مثبت دارد. در جمله‌هایی که در آنها ضمیراندازی صورت گرفته و فاعل به‌صورت آشکار در جمله وجود ندارد، میزان خطای مطابقت بیشتر از زمانی است که فاعل به‌صورت آشکار در جمله حضور دارد. میزان خطای مطابقت زمانی ‌که در جمله علاوه بر فاعل، ضمیر شخصی غیرفاعلی وجود دارد، بیشتر از زمانی است که در جمله تنها فاعل وجود دارد. همچنین، تحلیل کیفی براساس برنامه‏ی کمینه‌گرا، نشان داد که گاهی با وجود عدم رعایت مطابقت فاعل و فعل و یا به عبارتی فقدان تعبیر نحوی، معنای مشخصه‌های شخص و شمار انتقال مییابد و تعبیر معنایی صورت می‌پذیرد که این مسأله درواقع چالشی در رویکرد کمینه‌گرا به حساب میآید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study on φ-features in Persian Learners’ Speaking and a Challenge in Minimalist Program

نویسندگان [English]

Sara Kiani ¹
Farideh Haghbin ²

² ---

چکیده [English]

In Minimalist Program (MP), person, number and gender are called φ-features. Since Persian does not have a feature for gender, this study explored person and number features in Persian learners’ speaking. φ-features play a key role in subject-verb agreement. This study examined subject-verb agreement in Persian learners’ speaking. 14 Persian language students who were in elementary 2 level of Dehkhoda Institute participated in structured interviews. The purpose was to determine the variables which related to the φ-features in learners’ speaking. The study examined the effects of three factors on subject-verb agreement in learners’ speaking: 1) The accessibility/inaccessibility of φ-features in the first language, 2) pro-drop in Persian 3) The presence of non-subject pronoun in Persian sentences. Furthermore, this study analyzed the influence of agreement errors or lack of syntactic interpretation of φ-features on semantic interpretation. Semantic interpretation refers to the meaning of person and number features for Persian language learners. The results of t-test analysis showed that 1) the existence of person and number features in learners’ first language had a positive effect on accessibility and acquisition of these features in Persian, 2) there were more errors in subject-verb agreement in pro-drop sentences in which subject had been deleted, 3) and there were more errors in subject-verb agreement whenever, in addition to subject, there was a non-subject pronoun in the sentence. Furthermore, qualitative analysis based on MP showed that, sometimes in the absence of subject-verb agreement or syntactic interpretation, the semantic interpretation of person and number features is accessible which presents a challenge to MP.

کلیدواژه‌ها [English]

agreement
φ-features
access to features
pro-drop
syntactic interpretation
semantic interpretation

مراجع

دبیرمقدم، م (1383). زبان‌شناسی نظری پیدایش و تکوین دستور زایشی، ویراست دوم، تهران: انتشارات سمت.

Adger, D. (2003). Core Syntax: A Minimalist Approach, Oxford: Oxford University Press.

Braidi, S. M. (1999). The Acquisition of Second Language Syntax, London: Arnold.

Bruhn de Garavito, J. (2003). Learners' Competence May Be More Accurate Than We Think: Spanish L2 and Agreement Morphology, In Proceedings of the 6^th Generative Approaches to Second Language Acquisition Conference (GASLA 2002), ed. Liceras, J. M. et al., 17-23, Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project. At www.lingref.com, document #1024.

Chomsky, N. (1999). Derivation by Phase, In Ken Hale: a Life in Language, ed. Kenstowicz, M. (2001), Cambridge: MIT Press, pp. 1-52.

Ellis, R. (1994). The Study of Second Language Acquisition, Oxford: Oxford University Press.

Franceshina, F. (2003). Parametrized Functional Features and SLA, In Proceedings of the 6^th Generative Approaches to Second Language Acquisition Conference (GASLA 2002), ed. Liceras, J. M. et al., 97-105, Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project. At www.lingref.com, document #1033.

Hawkins, R. (2005). Revisiting Wh-movement: The Availability of an Uninterpretable [wh] Feature in Interlanguage Grammars, InProceedings of the 7^th Generative Approaches to Second Language Acquisition Conference (GASLA 2004), ed. Dekydtspotter, L. et al., 124-137, Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project. At www.lingref.com, document #1161.

Hornstein, N. (1996). Logical Form: From GB to Minimalism, Cambridge: Blackwell Publishers Inc.

Lardiere, D. (2000). Mapping Features to Forms in Second Language Acquisition, ed. Archibald, J. In Second Language Acquisition and Linguistic Theory, Massachusetts: Blackwell, pp. 102-129.

Lardiere, D. (2005). On Morphological Competence, In Proceedings of the 7^th Generative Approaches to Second Language Acquisition Conference (GASLA 2004), ed. Dekydtspotter, L. et al., 178-192, Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project. At www.lingref.com, document #1165.

Radford, A. (2006). Minimalist Syntax: Exploring the Structure of English, Cambridge: Cambridge University Press.

Renaud, C. (2008). Verbal Agreement in Second Language Acquisition: The Case of Object Pronouns in French, In Proceedings of the 9^th Generative Approaches to Second Language Acquisition Conference (GASLA 2007), ed. Slabakova, R. et al., 196-205, Somerville, MA: Cascadilla Proceedings Project. At www.lingref.com, document #1638.

VanPatten, B. and Benati, A. G. (2015). Key Terms in Second Language Acquisition, London: Bloomsbury Publishing.