سنجش دانش کاربردشناسی فارسی آموزان غیرایرانی: بررسی نقش دوره‌های آموزش زبان فارسی، زبان مادری و سطح زبانی زبان‌آموزان

احمدی, علیرضا; نقوی, لیلا

سنجش دانش کاربردشناسی فارسی آموزان غیرایرانی: بررسی نقش دوره‌های آموزش زبان فارسی، زبان مادری و سطح زبانی زبان‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار زبان‌های خارجی و زبانشناسی- دانشگاه شیراز

² دانش‌آموخته‌ی آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان

چکیده

باوجود توجه و تمایل روزافزون به پژوهش درحوزهی کاربردشناسی بینزبانی، پژوهش در زمینهی ارزشیابی این حوزهی بسیار مهم در زبان دوم، هنوز کندتر از ارزشیابی جنبههای دیگر رشد و پیشرفت توانش زبانی فراگیران زبان دوم پیش میرود (روور، ٢٠٠٦). از این‏رو، پژوهش حاضر، علاوه بر سنجش سطح دانش کاربردشناسی غیرفارسیزبانانی میپردازد که فارسی را به عنوان زبان دوم در ایران میآموزند و تأثیر سطح زبانی، زبان مادری و دورههای آموزش زبان فارسی را بر سطح دانش کاربردشناسی این افراد بررسی میکند. بدین منظور، سه آزمون از نوع خودارزیابی، تکمیلگفتمان نوشتاری و تکمیلگفتمان چندگزینهای از مجموعه آزمون هادسون و همکاران (1992، 1995) انتخاب شد و طی چند مرحله برای استفاده در زبان فارسی آماده گردید. شرکتکنندگان در آزمونها، 65 فارسیآموز غیرایرانی بودند که بر اساس سهولت دسترسی، از سه سطح زبانی مقدماتی، میانی و پیشرفته انتخاب شده و بر اساس زبان مادری در چهار خانوادهی زبانی هند و ایرانی، اروپایی، آفریقا-آسیایی و آلتایی و چینی- تبتی قرار گرفتند. دادههای جمعآوریشده با استفاده از شاخصهای توصیفی، ضریب آلفای کرونباخ، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یکسویه و آزمون تی مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که شرکت در دورههای آموزش زبان فارسی در ایران در افزایش سطح دانش کاربردشناسی زبان‏آموزان تأثیرگذار بوده است و نیز نشان داد که با افزایش سطح زبانی، سطح دانش کاربردشناسی زبانآموزان می‏تواند افزایش یابد. میانگینها در هر سه آزمون برگزار شده نشاندهندهی تفاوت بین چهار خانوادهی زبانی مورد نظر در این پژوهش بود، اما این تفاوت در تمام موارد، از نظر آماری تأیید نشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing Persian as a Second Language Learners’ Pragmatic Knowledge: the Role of Persian Language Courses, Learners’ Mother Tongue and Proficiency Level

نویسندگان [English]

Alireza Ahmadi ¹
Leila Naghavi ²

² --

چکیده [English]

Despite the increasing interest in interlanguage pragmatics research, research on the assessment of this crucial area of second language competence still lags behind the assessment of other aspects of second language competence (Rover, 2006). The present study aimed to assess the pragmatic knowledge of learners of Persian as a second language and to explore the effect of Persian language courses, learners’ mother tongue, and learners’ proficiency level on the development of their pragmatic knowledge. Three pragmatics measures, i.e. a discourse self-assessment test, a written discourse completion test, and a multiple-choice discourse completion test, were chosen from Hudson et al.'s (1992, 1995) test battery. The measures were adapted for Persian language assessment. The tests were administered to 65 Persian language learners who were at beginner, intermediate, and advanced proficiency levels. Convenient sampling was used. Based on their mother tongues, the learners were assignd to four language family groups namely Indo-Iranian, European, Afro-asiatic and Altai, and Sino-Tibetan. Through descriptive statistics, Cronbach's alpha, Pearson correlation coefficient, one-way ANOVA and independent samples t- test, the collected data were analyzed. The results confirmed the effect of Persian language courses on the development of learners’ pragmatic knowledge and also showed that the learners' pragmatic knowledge increased as their Persian language proficiency increased. Comparison of the mean scores on the three pragmatics tests indicated differences among the four language families, but not all these differences were statistically significant.

کلیدواژه‌ها [English]

interlanguage pragmatics
Persian language courses
language proficiency
mother tongue

مراجع

اوگریدی، و. ، دابروولسکی، م. و آرنف، م. (1380). درآمدی بر زبانشناسی معاصر (جلد اول). ترجمهی علی درزی. تهران: انتشارات سمت.

صفاییان، ک. (1380). ایران و ایرانی در زبان انگلیسی. تهران: انتشارات باز.

صحرایی، ر. م. و جلیلی، س. ا. (١٣٩١). مبانی تهیه و تدوین آزمون مهارتی فارسی (آمفا). پژوهش‌ نامه‌ی آموزش فارسی به غیرفارسیزبانان، سال اول ، ش ١، صص ١٥٠-١٢٣.

عشقوی، م. (1387). ضرورت آموزش تعارف ایرانی به فارسی آموزان خارجی. چکیده مقالاتآموزش زبانفارسی به غیرفارسیزبانان. تهران، مرداد 1387.

غیاثیان، م.، اسلامی راسخ، ز.، وکیلی‏فرد، ا. و صداقت، ا. (1392). راهبردهای بیان تقاضا: مقایسهی فارسی آموزان خارجی با فارسی زبانان. پژوهش‌ نامه‌ی آموزش فارسی به غیرفارسیزبانان، سال دوم ، ش 2، صص 29-2.

متانی، ن. (١٣٩٠). آزمون بین‌المللی زبان فارسی، ضرورت‌ها و راهکارها. چکیده مقالات نخستینهمایش بین المللی گسترش زبان و ادبیات فارسی/ استادان زبان فارسی.

مدرسی تهرانی، ی. و تاجعلی، م. (1391). کنش گفتاریی درخواست: مقایسه ی فارسی زبانان و فارسی آموزان. پژوهش‌ نامه‌ی آموزش فارسی به غیرفارسیزبانان، سال اول ، ش 2، صص 107-83.

ممقانی، ه. (١٣٩٠). ارزیابی روایی و پایایی آزمون فارسی و میزان کاربرد‌پذیری آن. چکیدهمقالات نخستین همایش بین المللی گسترش زبان و ادبیات فارسی/ استادان زبان فارسی.

موسوی، ث. (١٣٧٩). بررسی راهکار‌های نظری آزمون‌های بسندگی و تهیه یک آزمون بسندگی استاندارد زبان فارسی برای غیرفارسیزبانان. رسالهی کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.

Bachman, L. F. (1990). Fundamental considerations in language testing. Oxford: Oxford University Press.

Blanche, P. (1988). Self- assessment of foreign language skills: implications for teachers and researchers. RELC Journal, 19 (1), 75- 96. Retrieved from: http://rel.sagepub.com/content/19/1/75.

Brown, J. D. (2001). Pragmatics tests: Different purposes, different tests. In K. R. Rose, & G. Kasper (Eds.), Pragmatics in language teaching (pp. 301-325). New York: Cambridge University Press.

Brown, J. D. (2008). Raters, functions, item types and the dependability of L2 pragmatics tests. In E. Alcon Soler & A. Martinez- Flor (Eds.), Investigating pragmatics in foreign language learning, teaching and testing (pp.224- 248). Bristol: Cromwell Press Ltd.

Brown, J. D. & Hudson, T. (1998). The alternatives in language assessment. TESOL Quarterly, 32 (4), 653- 675. Retrieved from: http://www.ikiu.ac.ir/public_files/profiles/items/090ad_1429352167.pdf

Canale, M. (1983). From communicative competence to communicative language pedagogy. In J. Richards, & R. Schmidt (Eds.), Language and communication (pp. 2-27). London: Longman.

Canale, M., & Swain, M. (1980). Theoretical bases of communicative approaches to second language teaching and testing. Applied linguistics, 1 (1), 1-47.

Crystal, D. (2003). A dictionary of linguistics and phonetics. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.

Enochs, K., & Yoshitake-Strain, S. (1999). Evaluating six measures of EFL learners' pragmatic competence. JALT Journal, 21(1), 29-50. Retrieved from: http:// jalt-publications.org/files/pdf-article/jj-21.1-art2.pdf.

Hudson, T. ( 2001). Indicators for cross-cultural pragmatic instruction: Some quantitative tools. In K. R. Rose, & G. Kasper (Eds.), Pragmatics in language teaching (pp. 283-300). New York: Cambridge University Press.

Hudson, T., Detmer, E., & Brown, J. D. (1992). A framework for testing cross-cultural pragmatics. (Technical Report2). Honolulu, HI: University of Hawai‘i, Second Language Teaching and Curriculum Center. Retrieved from: chttp://books.google.com/books/about/a_framework_for_testing_cross_cultural_p.html?id=ha8mwdreixuc.

Hudson, T., Detmer, E., & Brown, J.D. (1995). Developing prototypic measures of cross-cultural pragmatics. (Technical Report 7). Honolulu, HI: University of Hawai‘i, Second Language Teaching and Curriculum Center.

Kasper, G. (1998). Interlanguage pragmatics. In H. Byrnes(Ed.), Learning foreign and second languages: Perspectives in research and scholarship (pp. 183-208). New York: The Modern Language Association of America.

Kecskes, I. (2011). Intercultural pragmatics. In D. Archer, & P. Grundy (Eds), The pragmatics reader (pp. 371- 384). New York: Routledge.

Liu, J. (2006). Assessing EFL learners’ interlanguage pragmatic knowledge: Implications for testers and teachers. Reflections on Language Teaching, 5 (1), 1-22.

Liu, J. (2007). Developing a pragmatics test for Chinese EFL learners. Language Testing, 24 (3), 391-415.

Roever, C. (2006). Validation of a web-based test of ESL pragmalinguistics. Language Testing, 23 (2), 229–256.

Roever, C. (2008). Rater, item and candidate effects in discourse completion tests: A FACETS approach. In E. Alcon Soler, & A. Martinez- Flor (Eds.), Investigating pragmatics in foreign language learning, teaching and testing (pp. 249- 266). Bristol: Cromwell Press Ltd.

Roever, C. (2011). Testing of second language pragmatics: Past and future. Language Testing, 28 (4), 463-481. Retrieved from: http://ltj.sagepub.com/content/28/4/463.

Rover, C. (2013). What learners get for free: Learning of routine formula in ESL and EFL environments. ELT Journal, 66 (1), 10- 21. Retrieved from: http: //eltj.oxfordjournals.org

Rose, K. R., & Kasper, G. ( 2001). Pragmatics in language teaching. In K. R. Rose, & G. Kasper (Eds.), Pragmatics in language teaching (pp.1-10). New York: Cambridge University Press..

Yamashita, S.O. (1996). Six measures of JSL pragmatics. (Technical Report 14). Honolulu, HI: University of Hawaii, Second Language Teaching and Curriculum Center.

Yamashita, S. O. (2008). Investigating interlanguage pragmatic ability: What are we testing? In E. Alcon Soler, & A. Martinez- Flor (Eds.), Investigating pragmatics in foreign language learning, teaching and testing (pp. 201- 223). Bristol: Cromwell Press Ltd.