بررسی ابزارهای انسجام متون خوانداری و گفتاری «فارسی بیاموزیم» بر پایه انگاره هلیدی و حسن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده ی مسئول، استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه گنبد کاووس

2 استادیار گروه آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه گنبد کاووس

چکیده

اکثر تحقیقات در چارچوب نقش گرایی هلیدی و حسن (1976)، صرفا به ارزیابی نحوه‌ی کاربست یک یا دو نوع ابزار انسجام بخشی متون آموزشی پرداخته‌اند. چنین نگاه محدودی مانع ارائه الگویی کاربردی از تمام ابزارهای انسجام بخشی این متون که هدف نهایی مطالعه حاضر است می‌شود. این پژوهش، با بررسی تطبیقی به مسئله کشف رابطه‌ی همبستگی تعداد ابزارهای انسجام‌بخشی با سادگی یا پیچیدگی متون خوانداری وگفتاری فارسی بیاموزیم (ذوالفقاری، غفاری و محمودی بختیاری،1387) از مجموعه کتاب‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان پرداخته‌است. در همین راستا، ابتدا به روش نمونه‌گیری نظام‌مند، 9 درس از متون به‌صورت دو درس در میان در هر پایه (27 متن خوانداری و 27 متن گفتاری) انتخاب، دسته‌بندی و کدگذاری شد. سپس با بررسی و تحلیل کیفی و کمی مشخص شد که رابطه‌ی معنا‌داری بین بسامد چهار عنصر انسجام واژگانی، ارجاع، حذف و ربط و بالا رفتن سطوح پایه (مقدماتی تا پیشرفته) در متون خوانداری وجود دارد و روند تغییرات از نوع افزایشی است. اما در متون گفتاری تنها این رابطه برای دو عنصر انسجامی ربط و واژگانی معنا‌دار بود و روند تغییرات نیز نا‌منظم بود. به طور کلی، انسجام واژگانی پر‌بسامد‌ترین در حالی‌که حذف و جانشینی کم‌بسامد‌ترین در متون بررسی شده‌بودند. هر دو متن نیز، الگوی ترتیبی تقریباً مشابهی شامل انسجام واژگانی، ارجاع درون متنی، ربط، حذف و جانشینی داشتند که می‌تواند شاخصه‌ای برای ارزیابی و تدوین متون سطح‌بندی شده استاندارد آموزشی به حساب آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Exploring the cohesive devices in written and spoken texts of “Let’s Learn Persian” based on Halliday and Hassan's (1976) model

نویسندگان [English]

  • Khadijeh Aghaei 1
  • Mojtaba Rajabi 2
1 Corresponding Author, Assistant Professor, Department of Foreign Languages, Faculty of Humanities and Physical Education, Gonbad Kavous University, Golestan, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Foreign Languages, Faculty of Humanities and Physical Education, Gonbad Kavous University, Golestan, Iran.
چکیده [English]

Previous studies on cohesion within Halliday and Hassan's (1976) Functional Grammar framework have mostly explored the use of one or two cohesive devices in various educational texts. The limited scope of these studies has impeded the development of an applicable model for all cohesive devices. Through an in-depth contrastive analysis, this study explored the relationship between the number of cohesive devices in written and spoken texts of “Let’s Learn Persian” textbook (Zolfaghari et al., 2008) and the simplicity/complexity of those texts. Through systematic random sampling, in each of the three levels nine lessons were selected. Since each lesson contained a written and a spoken text, in the end there were 27 written and 27 spoken texts for analysis. The texts were coded and categorized. Qualitative and quantitative analyses showed that there were significant relationships between the frequency of four types of cohesive devices (lexical cohesion, reference, ellipsis, and conjunction) and the complexity of the written texts. However, in spoken texts, only in the case of lexical cohesion and conjunction, significant relationships were observed between the frequency of cohesive devices and the texts’ complexity level. Overall, in the analyzed texts, lexical cohesion was the most frequent cohesive device while ellipsis and substitution were the least frequent cohesive devices. In both written and spoken texts, with regard to the frequency of the devices, a nearly identical rank order was observed which was as follows: lexical cohesion, in-text reference, conjunction, ellipsis, and substitution. This pattern of occurrence could inform the development and evaluation of level specific texts.

Expanded Abstract
Research literature has so far focused on representing cohesive devices in various language instruction texts based on Halliday and Hassan's (1976) Systemic Functional Grammar. However, these studies restricted themselves to identifying only one or two cohesive devices in these texts. Hence, studies need to adopt a practical comprehensive framework which would cover all cohesive devices especially in Persian language instruction texts. Through an in-depth contrastive analysis, this study aimed to address the relationship between the frequency of cohesive devices in written and spoken texts of “Let’s learn Persian” textbook and the difficulty level of its texts. The textbook series authored by Zolfaghari, Ghaffari, and Mahmoodi Bakhtiari (2008) includes three main levels: elementary, intermediate, and advanced. They were selected since they had both written and spoken texts. Nine written and spoken texts in each level (in total 27 written and 27 spoken texts) were selected through systematic random sampling. Having categorized and codified the selected texts, researchers analyzed the data quantitatively and qualitatively.  The quantitative and qualitative analyses of the data indicated that both written and spoken texts of “Let’s Learn Persian” textbook had various cohesive devices. As higher level texts were presupposed as more difficult ones, frequency of lexical cohesion, reference, ellipsis and conjunction increased in the higher level written texts.  It can be argued that there existed a significant relationship between the frequency of the mentioned cohesive devices and difficulty level of written texts. There was no significant relationship between substitution frequency and difficulty level of the texts. The frequency analysis of cohesive devices in spoken texts of all levels showed that there existed significant relations between conjunction, lexical cohesion, and text difficulty. The overall data analysis indicated that patterns of use of cohesive devices were highly similar in spoken and written texts. Indeed, both text types followed similar patterns of cohesive devices application, namely lexical cohesion, reference, conjunction, ellipsis and substitution. The only difference was related to the place of reference in the identified pattern. This difference can be due to endophric and exophoric reference manifestation in both text types. Regarding spoken texts, it can be argued that as the difficulty level increased, the frequency of endophoric reference also increased. However, the exophoric reference has not been observed as frequently in spoken texts. This can be explained in terms of the textbook developers’ assumption that non-Persian language learners may not enjoy enough background knowledge about the texts. Furthermore, the identified patterns can be indicative of the fact that lexical cohesions are the first and most significant cohesive devices in spoken and written texts. Of all types of lexical cohesions, repetition can be regarded as an effective cohesive device for non-Persian language learners which could aid them to transfer meaning more effectively. It can influence the tone of speech when the speaker wants to put more emphasis on meaning. Substitution and ellipsis were the least frequently observed cohesive devices in written and spoken texts as well. This showed that the texts were developed based on circumlocution. Indeed, the textbook developers selected the written and spoken texts which were appropriate for each instructional level. The low frequency of substitution and ellipsis showed that the textbook developers presupposed that the non-Persian learners and native Persian speakers had little or no shared background knowledge about the text contents. The normal distribution of cohesive devices in written and spoken texts of “Let’s learn Persian” textbook showed that the textbook developers could apply a systematic cohesive devices pattern. In other words, this sequential pattern of cohesive devices can be taken into account by textbook developers in designing or evaluating standard TPSOL textbooks. It is suggested that further studies explore how cohesive devices are used in other textbooks developed for Persian language learners. Comparison of the findings of these studies could help us to identify a more comprehensive pattern of cohesive devices which could aid in the development of standard Persian language teaching textbooks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Functional Grammar
  • cohesion
  • “Let’s Learn Persian”
  • written texts
  • spoken texts
آذرنژاد، شکوه. (1385). مطالعه­ی ‌مفهوم انسجام زبانی در قرآن کریم. پایان­‌نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
امرایی، محمدحسین، رضایی هفتادر، غلامعباس و زند­وکیلی، محمدتقی. (1396). ارزیابی مقایسه­ای انسجام در سوره­ی علق و ترجمه­ی آن از حداد عادل بر اساس نظریه­ی هالیدی و حسن. دو فصلنامه­ی علمی- پژوهشی پژوهش­های ترجمه در زبان ادبیات عربی، سال 7، شماره­ی 16،صص:119-149.
داوری اردکانی, نگار و آقاابراهیمی، هاجر. (1391). ارزیابی اصالت متون سه کتاب آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان از دیدگاه انسجام. پژوهش نامه­ی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان, شماره­ی 1, صص:       151-168.
ذوالفقاری، حسن، غفاری، مهبد و محمودی بختیاری، بهروز. (1387). مجموعه­ی فارسی بیاموزیم. تهران: انتشارات مدرسه.
رحیمی، معصومه. (1393). بررسی انسجام دستوری و واژگانی سوره­ی هود با تکیه بر نظریههالیدی و حسن (1976). پایان­نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
رستم بیک، آتوسا، حاجی رضایی، امین، عاصی، سید مصطفی و پهلوان زاده، مهسا. (1395). ابزارهای انسجام دستوری در گفتمان نوشتاری دانش­آموزان فارسی­زبان. مجله­ی زبان و زبانشناسی، شماره­ی24، صص: 45-72.
عبدی، رضا و زینال زاده وفا، سارا. (1394). تحلیل انواع قید در کتاب داستان­های تألیفی کودک در دو گروه سنی «الف» و «ب». مجموعه مقالات دهمین همایش بین­المللی ترویج زبان و ادب فارسی، (صص: 116-120). دانشگاه محقق اردبیلی، کنفرانس ملی هزاره سوم و علوم انسانی.
فصیحی هرندی، مجید. (1380). بررسی عوامل انسجام متنی در قرآن: سوره­ی یوسف. پایان­‌نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی. تهران، ایران.
قاضی زاده، خلیل و قنسولی، بهزاد. (1389). بررسی گونه­های کاربردی زبان نوشتاری در وسایل نقلیه­ی برون شهری بر اساس نقش­های هفت­گانه­ی زبان از دیدگاه هلیدی. مجله­ی مطالعات زبان و ترجمه، شماره­ی اول، صص:111-125.
قدیری طادی، علی. (1394). انسجام واژگانی و دستوری در مکالمات تلفنی خانم­ها و آقایان در فارسی و انگلیسی. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
قنبری، مریم. (1394). انسجام متنی در کتاب‌­های خوانداری دوره­ی‌ ابتدایی (پایه‌­ی اول تا ششم ): تحلیلی بر اساس الگوی انسجام متنی هلیدی و حسن. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، مرودشت، ایران.
قیصی پور، امیر. (1391). ابزار­های انسجام واژگانی در کتاب تنگسیر نوشته­ی صادق چوبک. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه سیستان و بلوچستان. سیستان و بلوچستان، ایران.
کارجو کسمایی، مهدی. (1394). بررسی انسجام متون ترجمه شده­ی قرآنی سوره­ی کهف. پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران.
مرادی، معصومه. (1392). مقایسه­ی عوامل انسجام متنی در غزلیات حافظ و قصاید پروین اعتصامی بر اساس الگوی انسجام متنی هلیدی و حسن 1976. هشتمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران (صص: 1-11).، دانشگاه زنجان، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران.
مرآت، مرجان. (1390). انسجام واژگانی در قرآن بررسی سوره­ی نور. پژوهش­های قرآنی، شماره­ی 65-66، صص:296-333.
وفایی، عباسعلی، اسپرهم، داوود و کاردل ایلواری، رقیه. (1396). بررسی انسجام و روابط واژگانی در داستان کیومرث. متن پژوهشی ادبی، سال 21، شماره 73، صص:29-52.
هوشمندی، شیرین. (1395). بررسی انسجام متنی در نشریات ویژه­ی کودکان و نوجوانان بر طبق الگوی انسجام متنی هلیدی و حسن (1976). پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت. مرودشت، ایران.
References:
Abdi, R., & Zeinalzade Vafa, S. (2016). Adverbs analysis in children's literary stories in A & B age levels. National Conference on the Millennium and Humanities, Shiraz university, Shiraz, Iran. [In Persian]
Akindele, J. (2011).Cohesive Devices in Selected ESL Academic Papers. African Nebula, 1(3), 99-112.
Amraie, M. H., Rezaei Haftador, G., & Zand Vakil, M. (2017). Coherence theory of Halliday and Hasan (1985) and its implementation in surah Alaq and Persian translations of Haddad Adel. Translation Researches in the Arabic Language and Literature, 16 (7),119-149.
Arabani Dana, A. (2007).Lexical cohesion in high school English textbooks. Iran: Roshd FLT, 84 (22), 48-53. [In Persian]
Mohammed, A. S. (2015). Conjunctions as cohesive devices in the writings of English as second language learners. Procedia-Social and Behavioral Sciences208, 74-81.
Azar Nejad, S. H. (2007). Investigating the concept of linguistic coherence in the holy Qur'an (Master’s Thesis). Payame Noor university, Tehran, Iran. [In Persian]
Bahaziq, A. (2016). Cohesive devices in written discourse: A discourse analysis of a student’s essay writing. English Language Teaching, 9 (7), 112-119.
Davari Ardekani, N., & Aghaebrahimi, H. (2012). The authenticity of three PFL textbooks from the cohesion viewpoint. Journal of Teaching Persian to Speakers of Other Languages, 1(1), 151-168.
Ebrahimpourtaher, A. & Eissaei, S. (2013). Awareness of lexical cohesive devices in text and reading comprehension. International Journal of Educational Research and Technology, 4 (2), 63-65.
Eun-Young, J. & Hoe Kyeung, K. (2016). Pedagogical potentials of cohesive devices for EFL writing.  English Language Teaching, 28 (2), 29-45.
Fasihi Harandi, M. (2002). Investigating cohesive devices in the Quran: A case of surah Yousef (Master’s Thesis). Allameh Tabatabaei university, Tehran, Iran. [In Persian]
Ghadiri Tadi, A. (2016). Lexical and grammatical coherence in Persian and English phone conversationamong males and females (Master’s Thesis). Kashan university, Kashan, Iran. [In Persian]
Ghanbari, M. (2016). Lexical cohesion in primary school reading textbooks (grades 1 to 6): An Analysis based on Halliday and Hasan’s cohesion theory (Master’s Thesis).  Islamic Azad university, Marvdasht, Iran. [In Persian]
Ghazizadeh, K., & Ghonsoli, B. (2011). A study of registers in written texts in public means of transportation based on Halliday’s seven functions of language. Language and Translation Studies, 1, 111-125.
Gheisipour, A. (2012). Lexical cohesive devices in Sadeq Chubak’s Tangsir (Master’s Thesis). Sistan Baluchestan university, Iran. [In Persian]
Halliday, M. A. K., Matthiessen, C., & Halliday, M. (2014). An introduction to functional grammar. Routledge.
Halliday, M. A. K. & Hasan, R. (1976).Cohesion in English. London: Longman.
Hasan, R. (1984). Coherence and cohesive harmony. Understanding reading comprehension: Cognition, language and the structure of prose, 181-219.
Houshmandi, S. (2017). A study of textual coherence in special journals for children and adolescents based on Halliday and Hasan’s cohesion theory (1976) (Master’s Thesis). Islamic Azad university. Marvdasht, Iran. [In Persian]
Karjo Kasmaei, M. (2016). Investigating cohesiveness in translated Quranic texts (Master’s Thesis). Islamic Azad university, Rasht, Iran. [In Persian]
Lotfipour-Saedi, K. (1992).Analysing literary discourse: Implications for literary translation. Meta: Journal des traducteurs/Meta: Translators' Journal, 37 (2), 193-203.
Mir’at, M. (2012). Lexical cohesion in the Quran: Study of Surat al-Nur. Gur’anic Researches. 17, 296-333.
Mirzapour, F. & Ahmadi, M. (2011). Study on lexical cohesion in English and Persian research articles: a comparative study. English Language Teaching, 4(4), 245-253.
Moini, M. R. & Kheirkhah, F. (2016). Use of cohesive devices in children and regular literature: conjunctions and lexical cohesion. International Journal of Comparative Literature & Translation Studies, 4(4), 12-23.
Moradi, M. (2015). The comparison of textual cohesive devices in Hafez lyrics and Parvin Etesami qasidas based on Halliday and Hasan’s cohesion theory (1976). Eighth international conference of the Association for the Promotion of Persian Language and Literature, Iran. [In Persian]
Rahimi, M. (2015). Investigating lexical and grammatical cohesion in surat Hud based on the Halliday and Hasan’s theory , (Master’s thesis), Alzahra University, Tehran, Iran. [In Persian]
Rostambeyk Tafreshi, A., Hajirezaei, A., Assi, M., & Pahlavanzadeh, M. (2017). An analysis of the development of grammatical cohesion in Persian-speaking students’ writing discourse. Journal of Language and Linguistics, 24 (12), 45-72.
Vafaie, A. A., Sparham, D., & Kardelilvari, R. (2017). An inquiry into lexical cohesive elements in the story of Gaumart, literary text research. Literary Text Research, 73 (21), 29-52.
Woo-hyun, J. (2014). The Misrepresentation of cohesive devices in EFL textbook dialogues. English Language Teaching. 26 (2), 89-110.
Jing, W. (2014). Shifts of cohesive devices in English-Chinese translation. Theory and Practice in Language Studies, 4 (8), 1659-1664.
Zolfaghari, H., Mahmoodi Bakhtiyari, B., & Ghaffari, M. (2008).Let’s learn Persian. Tehran: Madreseh.